بیانیه مشترک ۳۰۰ اقتصاددان: داود سوری را آزاد کنید
تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۶۳۷۵۴
عمده مشکلات کنونی کشور ریشه در نابسامانی اقتصادی دارد؛ اقتصادی که این روزها در شرایط نامناسبی به سر می‌برد و امیدواری‌ها برای بهبود آن بسیار اندک شده است. کافی‌است نرخ ارز، سکه و طلا، بورس و سایر بازارهای مالی را بررسی کرد و با نیم‌نگاهی به شاخص‌های اقتصادی متوجه آن می‌شویم که در سراشیبی در حال حرکت است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
داود سوری کیست؟
داوود سوری، اقتصاددان و استاد پیشین دانشگاه صنعتی شریف، ۹ آبان بازداشت و به اوین منتقل شد. او فارغ‌التحصیل دکترای اقتصاد از دانشگاه ویرجینیا تِک در آمریکا است که مقالات بسیاری در حوزه‌های اقتصاد کلان، اقتصاد پولی و بازارهای مالی از او منتشر شده است. «ریشه‌های تورم در اقتصاد ایران»، «تقاضای پول و توزیع درآمد»، «تقاضای بلندمدت پول، فقر و سیاست‌های کلان اقتصادی»، «بررسی وجود سرایت بین سهام شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از یک مدل دینامیک چندمتغیره» از جمله عناوین مقالات علمی او هستند. در کنار این مطالعات، او در ۲۵ سال گذشته دغدغه فقر و رفاه داشت و با اتکا به داده‌های بودجه خانوار مطالعات گسترده‌ای در این زمینه داشته است. همین مطالعات موجب شد او صریح‌تر از سایر اقتصاددانان دیگر سخن و موضع بگیرد. هنوز علت دستگیری این اقتصاددان اعلام نشده است.
متن نامه اقتصاددانان
«خبر بازداشت جناب آقای دکتر داود سوری، اقتصاددان قابل احترام، موجب تأثر عمیق جامعه اقتصاددانان کشور است. دکتر سوری طی عمر پربرکت علمی خود، خدمات بسیار ارزشمندی انجام داده است؛ به‌خصوص تحقیقات متعدد و جدی ایشان در حوزه فقر و نابرابری، سیاستمداران و سیاستگذاران داعیه‌دار فقرزدایی و تحقق عدالت اجتماعی را مرهون یافته‌های تجربی برآمده از مطالعات آماری ایشان کرده است. جای بسی تاسف است که جایگاه چنین چهره فرهیخته و ارزشمندی، به جای صدرنشینی در محافل تصمیم‌گیری در مورد رفاه ایرانیان، در کنج زندان است. ما ضمن ابراز نگرانی از تداوم بازداشت این دانشمند متعهد، خواستار آزادی ایشان هستیم.»
از جمله کسانی که این نامه را امضا کرده‌اند، فرشاد مومنی عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی، محسن رنانی، عباس شاکری و علی عرب‌مازاریزدی از شخصیت‌های ممتاز نهادگرایی در اقتصاد ایران است. همچنین موسی غنی‌نژاد، محمد طبیبیان، محمدمهدی بهکیش، مسعود نیلی و حسن درگاهی نیز که به اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد مشهور هستند، از دیگر چهره‌های امضاءکننده نامه هستند. امضای این دو طیف پای یک نامه، از جنس اتفاق‌های کمتر تکرارشده در اقتصاد ایران است. مطالبه مشترک این دو گروه برای تحقق یک خواست شهروندی، از منظر برخی چهره‌های رسانه‌ای نمایش اتحاد اخلاقی در ایران است. محمد ستاری‌فر و مسعود روغنی‌زنجانی دو چهره‌ای هستند که تجربه ریاست بر سازمان برنامه و بودجه را دارند نیز این نامه را امضاء کرده‌اند. علاوه بر این، چهره‌های پیشکسوت، بسیاری از اقتصاددانان جوان و صاحب‌سبک در اقتصاد ایران از دانشگاه‌های مختلف اعم از تهران، شریف، فردوسی مشهد و... متن این نامه را امضاء کرده‌اند. در این نامه حتی نام جامعه‌شناسان ایرانی که منازعه تاریخی با اقتصاددانان دارند، به چشم می‌خورد. حمیدرضا جلایی‌پور از جمله چهره‌هایی است که با امضای نامه بر درخواست آزادی دکتر سوری تاکید کرده است.
دو تن از اقتصاددانان شاخص جریان‌های بازار و نهادگرا درباره تدوین و انتشار این نامه با هم‌میهن گفتگو کرده‌اند.
مسئولان به نامه واکنش مثبت نشان دهند
موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان بازار درباره دلیل نگارش این نامه، به هم‌میهن گفت: «داوود سوری از شخصیت‌های برجسته و محبوب در حوزه اقتصادی است که به اعتقادات خود پایبند است. او در حوزه کاری خود متخصص بوده و تاکنون نیز پژوهش‌های متعددی مرتبط با این زمینه انجام داده است. بعد از بازداشت‌اش به‌رغم پیگیری‌های صورت‌گرفته هیچ دلیلی برای بازداشت او بیان نشد. این مسئله بسیار ناراحت‌کننده است. برای همین وظیفه خود دانستیم که نسبت به این اتفاق عکس‌العمل نشان دهیم که چرا چنین فردی باید در زندان باشد، درحالی‌که او می‌توانست در سیاستگذاری اقتصادی کشور مشارکت داشته باشد؛ آن هم در شرایطی که وضعیت اقتصادی کشور اسفناک است.»
او ادامه داد: «بنابراین در وهله اول وظیفه خود دانستیم که با تدوین نامه‌ای نسبت به این موضوع انتقاد خودمان را اعلام کنیم و در وهله بعدی منافع ملی ایجاب می‌کرد که این موضوع را به کسانی که داود سوری را بازداشت کردند، گوشزد کنیم که به جای بازداشت باید از او مشورت موثر بگیرید، زیرا شخصیت‌هایی همچون داود سوری در حوزه اقتصاد بسیار اندک هستند. این رفتار بسیار تاسف‌برانگیز است و انتظار داریم که مقامات مسئول نسبت به این نامه واکنش مثبت نشان دهند تا هر چه سریع‌تر شاهد آزادی او باشیم.» این اقتصاددان با بیان اینکه مسئله، آزادی بیان است، اظهار کرد: «اینکه بر روی افراد فشار بیاورند که آزادانه عقاید خود را بیان نکنند، مانع از این می‌شود که مشکلات بیان شود و صورت مسئله به درستی مطرح نمی‌شود. راهکار برون‌رفت از شرایط دشوار اقتصادی این است که مقامات مسئول، اقتصاددانان و صاحب‌نظران را به ارائه دیدگاه‌هایشان تشویق کنند و از آنها چاره‌جویی شود، نه اینکه با افرادی که نسبت به مباحث اقتصادی اظهارنظر کارشناسی دارند برخورد کنند. وضع اقتصاد کنونی نیازمند آن است که از دیدگاه‌های صاحب‌نظران اقتصادی بهره‌مند شوند.»
به‌رغم دیدگاه‌های متفاوت بیانیه مشترک دادیم
فرشاد مومنی اقتصاددان نهادگرا، در واکنش به این نامه به هم‌میهن گفت: «در آشفته‌بازار اعتراضات، خشونت‌ها و برخوردها قربانی اصلی مسئله تنظیم روابط مردم با سیستم، سیستم با مردم و مردم با مردم است. هر کسی که دغدغه آینده کشور و کیفیت زندگی مردم و جایگاه ایران در نظام جهانی را داشته باشد، نمی‌تواند شرایط کنونی را با دل پرسوز و غمدار و چشمان نگران‌کننده دنبال نکند. براساس تجربه‌های موجود انتظار می‌رود نقطه عزیمت، اصلاح و خردورزی برای بهبود روابط از ناحیه حکومت شروع شود، زیرا تمامی نابسامانی‌های کشور ریشه در پدیده شکست سیاستگذاری‌ها و اصرار غیرعادی بر سیاست‌های شکست‌خورده اقتصادی از نوع اجماع واشنگتنی است. طنز ماجرا این است که کسانی که بر اجماع واشنگتنی می‌کوبند، دیگران را متهم به نفوذ می‌کنند و این ماجرا را غمبارتر می‌کند و این یک وجه ماجرا است.» او ادامه داد: «وجه دیگر این است که در چنین شرایطی که با شکست سیاستگذاری مواجه هستیم، باید نظام قاعده‌گذاری کشور از ناحیه اصرار بر سیاست‌های ناکارآمد، فسادزا و مشروعیت‌سوز به سمت سیاست‌های بخردانه حرکت کند و در این مسیر راهکار عقلایی این است که از اصحاب دانایی و خرد با دیدگاه‌های متفاوت بهره گرفته شود تا با تاکید به تجربه شکست‌خورده سه دهه گذشته در عرصه سیاستگذاری به سمت اصلاح ناکارآمدی‌های خود حرکت کنیم.»
این اقتصاددان با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱ شاخه اقتصاد فرهنگستان علوم نشست‌هایی در نقد و بررسی بودجه ۱۴۰۰ برگزار کرد، گفت: «در این نشست‌ها به صراحت و مکرر پیش‌بینی شد که با این بودجه بی‌کیفیت، ایران در نیمه دوم سال با وضعیت آشوبناک مواجهه و تجربه خواهد کرد. مسئولان گرامی به‌خصوص در قوه مجریه به این تذکرات مشفقانه کارشناسی توجه نکردند و امروز نتایج این بی‌توجهی را درو می‌کنند.» او معتقد است: «در این میان پدیده شگفت‌آور این است که به جای دلجویی و جلب اعتماد اهل خرد و دانایی، برخوردها بر دانشگاه و اهل دانشگاه متمرکز شده است. در واقع پیام این نامه به سیستم این است که هر جایی که گرفتاری وجود داشته باشد، به اهل علم مراجعه می‌کنند نه اینکه برخوردها را متوجه آنها کنند. امضاءکنندگان این نامه با وجود تفاوت دیدگاه‌های جدی که با همدیگر داریم، تلاش کردیم از طریق این نامه و واکنش مشترک این پیام را به مسئولان منتقل کنیم که شیوه کنونی برخورد با دانایان و اصل دانشگاه کشور را به سمت انفجارهای شدیدتر هدایت خواهد کرد. مشفقانه به مسئولان می‌گوییم که وقتی شما در سیاست اقتصادی خطاهای فاحش انجام داده‌اید و این سیاست‌های بارها شکست‌خورده را به جا گذاشته‌اید، باید دست نیاز به اهل خرد دراز کنید، نه اینکه با نشان درفش تتمه انگیزه در میان اهل علم برای کمک و برون‌رفت از شرایط کنونی را بسوزانید.»
مومنی ابزار امیدواری کرد: «آن‌هایی که باید به این مسئله خطیر توجه داشته باشند، بیش از این فرصت‌سوزی نکنند و راه گفت‌وگوی صادقانه و خردورزانه بگردند. در روزهای اخیر شاهد این هستیم که به جای تعامل سازنده با اهل علم و رسانه، ستاد رسانه‌ای دولت انتشار جوابیه‌هایی را در دستور کار خود قرار داده است که نه ردی از علم و انصاف دارد و نه پیوندی با واقعیت دارد. این شیوه تقابلی، کشور را با انحطاط بیشتر در عملکرد اقتصادی مواجه می‌سازد و انتظار داریم این پیام هرچه سریع‌تر توسط مسئولان دریافت شود تا خطاهایی که در طرز برخورد با اهل علم، دانشگاه و آرای منتقدین در دستور کار قرار گرفته است هر چه سریع‌تر اصلاح و بهبود یابد.»
بیشتر بخوانید:
یک اقتصاددان در اوین / دغدغه او چه بود؟ فوران خشم بی‌سابقه قالیباف / آقای خاندوزی، شما یا خسته شدی یا ... / آقای میرکاظمی، کار دارم و مجلس نمی آیم؛ معنا ندارد، باید بیایید دو توصیه زیدآبادی به رئیسی: یا استعفا دهید یا ...۲۱۲۲۰
کد خبر 1692656منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: بازداشت اقتصاد ایران تجمعات اعتراضی اقتصاد ایران داود سوری اهل علم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۶۳۷۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا ایران تحریم‌ناپذیر است؟
ایران تحریم‌ناپذیر است. این گزاره قابل تامل و مهمی است که رئیس‌جمهوری روز یکشنبه در افتتاحیه نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی (ایران اکسپو ۲۰۲۴) بیان و در تبیین چرایی آن هم به این موضوع اشاره کرد که جوانان و متخصصان داخلی، در سال‌های گذشته توانسته‌اند با نوآوری و ابتکار‌های خاص علاوه بر تامین نیاز‌های ضروری کشور، دریچه‌های صادراتی جدید به روی دنیا باز کنند. رئیس‌جمهوری همچنین با تاکید بر اینکه برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی گواه تحریم‌ناپذیر‌بودن جمهوری اسلامی ایران است، گفت: «تحریم در ایران اسلامی با اراده پولادین مردم هرگز به نتیجه نرسیده و پس از این هم نخواهد رسید. برگزاری این نمایشگاه همچنین نشان‌دهنده آن است که طرح‌های شیطانی منزوی‌کردن ایران هرگز به نتیجه نرسیده و نخواهد رسید.»
رئیسی همچنین این نمایشگاه را رونمایی از دستاورد‌ها و توانمندی‌های جوانان کشورمان در تلاش برای تبدیل تحریم‌ها و تهدید‌ها به فرصت، توصیف و تصریح کرد: «به تعبیر دیگر ترجمان این نمایشگاه و رویداد بزرگ اقتصادی آن است که ما توانستیم و باز نیز می‌توانیم.» بر این اساس، اظهارات رئیسی را می‌توان بازتاب تغییر و تحولات سرنوشت‌ساز سال‌های اخیر اقتصاد ایران دانست، یعنی دقیقا همان نقطه عطفی که طراحان و معماران تحریم‌های یکجانبه و حداکثری گمان می‌کردند با به راه انداختن آنچه کارزار فشار حداکثری نام گذاشتند، می‌توانند جریان تولید و تجارت را در کشور به کلی فلج کنند و درنهایت به خواسته خود که همان از بین بردن توان سیاسی و نظامی کشور بود، دست پیدا کنند و مردم را در برابر حاکمیت قرار دهند، اما کارنامه سال‌های اخیر نشانگر شکست ابرتحریم‌هایی است که به گمان تحلیلگران بین‌المللی اگر نسبت به هر کشوری اعمال شده بود، فروپاشی ساختار اقتصادی آن کشور ظرف چندماه قطعی بود.
هدف‌گذاری ایران برای اقتصاد عاری از نفت
برهمین اساس، رهبر انقلاب نیز در سال ۹۸ و در اوج فشار‌های تحریمی در یکی از بیانات خود فرمودند: همین تحریم می‌تواند یک فرصت باشد که [پیش از این هم]بوده و بعد از این هم می‌تواند فرصت باشد. می‌تواند اقتصاد کشور را از اتکا به نفت نجات دهد و بند ناف اقتصاد را از نفت قطع کند. عمده مشکلات اقتصادی ما به خاطر وابستگی به نفت است. وابستگی به نفت باعث شده که برای پیشرفت کشور، استعداد و نیروی داخل توجه چندانی نشود اگر بتوانیم این کار را بکنیم، بهترین فرصت را به دست آورده‌ایم. باهوش‌های آمریکایی‌ها هم توجه به این نکته دارند و دیدم در گزارشی توصیه کرده بودند که نگذاریم ایران اقتصاد بدون نفت را تجربه کند، یک راه پشتی درست کنید که ایران به‌کلی از نفت منقطع نشود، چون می‌رود به‌کلی دنبال اقتصاد غیرنفتی.
ناکامی نقشه فروپاشی با وجود کاهش کیفیت زندگی مردم
به باور کارشناسان، هرچند ایران در طول ۴۵ سال گذشته عملا زیر شدیدترین فشار‌های تحریمی آمریکا و اروپا قرار داشته است، اما از سال ۲۰۱۱ و اعمال تحریم‌های نفتی که سودای صفرشدن صادرات نفت را داشت، این استراتژی دنبال می‌شد که قطع کامل درآمد‌های ارزی حاصل از فروش نفت آن هم در شرایطی که بیش از ٩٠درصد بودجه وابسته به آن بود، حتی امور روزمره مردم هم دچار آسیب جدی شود تا در سایه وقوع آشوب‌های داخلی و سرخوردگی از ناتوانی در تهیه دارو و غذا، خواسته‌های نامشروع غرب از جمهوری اسلامی پای میز مذاکره تحمیلی وصول شود. در هر صورت با عبور از سال‌های سخت تحمل فشار‌های بیرونی، نقشه شوم طراحان تحریم آنطور که انتظار داشتند پیش نرفت و ایران توانست با بهره‌گیری از توان داخلی و ایجاد فرصت‌های جدید نیاز‌های فوری را برطرف کند.
برای نمونه طراحان تحریم بنا داشتند صنایع مادر کشور نظیر نفت، پتروشیمی، خودروسازی، فولاد، لوازم خانگی، سیمان و... را از کار بیندازند، اما در نقطه مقابل پیش گرفتن راهبرد‌های جدید نه‌تنها این صنایع را از کار نینداخت که حتی برآیند یک دهه گذشته نشان می‌دهد در برخی از حوزه‌ها تحریم به جای نغمت به نعمت تبدیل شد و استعداد‌هایی بروز پیدا کرد که در شرایط عادی هیچگاه مجال بروز آن پیدا نمی‌شد. البته ناگفته پیداست که هرچند آرزوی خام‌فروپاشی اقتصاد ایران نقش بر آب شده، اما تحریم اساسا آسیب‌هایی به کیفیت زندگی مردم هم زده و رشد اقتصادی کشور هم به ویژه در دهه ٩٠ برمبنای برنامه‌های توسعه و سند چشم‌انداز پیش نرفته که این مسئله در واقع همان محروم‌ماندن کشور از درآمد‌های ارزی مناسب و یا بسیاری از تکنولوژی‌های جدید جهانی در بخش صنعت است. برای مثال مطابق آمار‌ها در سال ٢٠٢١ رقم درآمد سرانه ملی مردم ایران ٥٣٤٣ دلار اعلام شده بود که مطمئنا اگر جریان تحریم‌های یکجانبه نبود رفاه ایرانیان در وضعیت دیگری قرار داشت. به‌علاوه در دیگر شاخص‌های کلان مانند نرخ ارز، تورم، بیکاری و تشکیل سرمایه جدید هم اوضاع باب میل مردم و سیاستگذاران نبوده است. البته بخش بزرگی از شوک‌های وارد شده به اقتصاد ایران زیرپوست تحریم‌ها، همان مصیبت تک‌محصولی و نفتی بودن اقتصاد کشور بوده که چالش‌های بزرگی برای کشور ایجاد کرده است.
تنوع بخشیدن به محصولات صادراتی ناجی کشور شد
در این میان، تغییر ریل سیاستگذاری و تنوع‌بخشیدن به سبد محصولات صادراتی توانسته تا حدود زیادی ضربه‌گیر تحریم‌ها باشد، ضمن اینکه روند بودجه‌نویسی در سال‌های اخیر و پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم هم تغییرات شگرفی داشته که در آن سهم درآمد‌های نفتی از بودجه بسیار کمتر از سال‌های قبل شده و حتی دولت با اتخاذ تصمیمات شجاعانه مانند ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید، اصلاح نظام اداری، بهبود محیط کسب‌وکار و مقابله با فساد که برخی ناظران و تحلیلگران آنها را غیرممکن می‌دانستند، توانسته دیوار بلند تحریم‌ها را از سر راه بردارد.
ضمن آنکه نمی‌توان این تغییر رویه بزرگ را نادیده گرفت که سیاست مذاکره با امید به رفع تحریم تبدیل به آخرین و کم‌اهمیت‌ترین راهبرد دولت سیزدهم شده و این باور به وجود آمده که با اتکا به امکانات داخلی و بهره‌گیری از دانش متخصصان داخلی می‌توان منافعی برای کشور کسب کرد که پای میز هیچ مذاکره‌ای پیدا نشده و نخواهد شد. می‌توان اینگونه تعبیر کرد که اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی و قطع‌کردن نفت از بند ناف اقتصاد و حذف خودتحریمی‌ها می‌تواند سفره مردم را هم دچار تغییر کند که این مسئله در صدر اولویت‌های کشور قرار گرفته است.
روایت طراحان و معماران تحریم از ناکارآمدی فشار‌ها
در کتاب «تحریم‌ها چطور کار می‌کند؟ ایران و آثار جنگ اقتصادی» که اخیرا منتشر شده، آمده است: باراک اوباما با ممانعت از تجـــارت ســایر کشور‌ها با ایران در سال۲۰۱۱ ماهیت تحریم‌های ایالات متحده را تغییر داد. تحریم‌های اوباما منبع اصلی درآمد ارزی ایران یعنی فروش نفت را مختل کرد. این تحریم‌ها همچنین موجب قطع ارتباط بانک‌های ایرانی از جمله بانک مرکزی با سیستم مالی بین‌المللی شد. تا به امروز، تاثیر اقتصادی تحریم‌ها با آنچه تشکیلات محافظه‌کار جنگ‌طلب آمریکا پیش‌بینی می‌کردند فاصله زیادی داشته است. به‌طور قطع، تحریم‌ها به دو دهه رشد اقتصادی ثابت پایان داد، اما تحریم نه باعث فروپاشی اقتصاد شد و نه قیام‌های توده‌ای برای فشار جدی بر دولت را به وجود آورد.
انعطاف نسبی اقتصاد و تصمیم برای اجازه دادن به کاهش ارزش پول، به شروع -تاکنون بسیار کم- بازسازی اقتصادی به دور از صادرات نفت و به سمت تولید داخلی کمک کرد. به‌رغم کاهش منابع، دولت از مکانیسم حمایت اجتماعی خود برای محافظت از فقیرترین خانوار‌ها در برابر گرسنگی و سقوط به فقر شدید استفاده کرد. همچنین ریچارد نفیو، مقام سابق وزارت‌خارجه آمریکا که به عنوان معمار تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران شناخته می‌شود، با اشاره به پیش‌بینی‌های نادرست دولت ترامپ مبنی بر فروپاشی ایران طی چند ماه تاکید کرد: «دولت ترامپ از ثبات نسبی حکومت ایران سرخورده شد». نفیو نوشته است: «سال ۲۰۱۸، اظهارنظر‌های گسترده‌ای از مقام‌های ارشد آمریکایی با این مضمون شنیده می‌شد که ایران تنها چند ماه و چند ضربت شدید برای فروپاشی فاصله دارد. اعتراضات و آشفتگی‌های سیاسی در این کشور ادامه دارند، اما هیچ نشانه معقولی از وجود ناآرامی‌های استثنایی در آن دیده نمی‌شود.»
در ادامه یادداشت مقام سابق آمریکایی آمده است: «حکومت، از لحاظ سیاسی، استحکام معقولی دارد و هیچ نشانه‌ای از جدایی نیروهای امنیتی از آن دیده نمی‌شود.» نفیو در کتاب «هنر تحریم‌ها؛ نگاهی از درون میدان» می‌نویسید: «استقامت در برابر درد تحریم اقتصادی، همان توانایی است که یک اقتصاد در عین از دست دادن بسیاری از ظرفیت‌های تولیدی خود برای ادامه حیات دارد. مانند گروهان نظامی که حتی در صورت از دست رفتن آن، یک ارتش می‌تواند کار خود را پیش ببرد. اهمیت داشتن روش و راهبرد برای استقامت در کشور هدف این است که وقتی راهبرد‌هایی برای حفظ استقامت وجود داشته باشد، کشور‌هایی که در معرض تحریم قرار می‌گیرند، عزم خود را بالاتر برده و جایگاه خود را در این زمینه تقویت می‌کنند.»
ایران در برابر تحریم واکسینه شده است
یک کارشناس برجسته ایتالیایی در حوزه اقتصاد نیز با اشاره به پویایی و رشد اقتصادی ایران طی سال‌های اخیر تصریح کرد که تحریم‌های یکجانبه غرب علیه ایران به اقتصاد این بلوک آسیب زده و موجب شده است تا شرکت‌های غربی از بازار بزرگ ایران محروم شود. وضعیتی که به گفته او، شرکت‌های غربی را شاکی کرده است.
«جیانکارلو الیا والوری» طی یادداشتی تحلیلی می‌نویسد: «در حالی که اینجا در ایتالیا برای پیروی از دستورات ایالات متحده آمریکا مغزمان را کار می‌گیریم، فرقی هم نمی‌کند که روسای‌جمهورش خوب، بد یا حتی خواب‌آلوده باشد، اقتصاد ایران به توسعه خود ادامه می‌دهد.» والوری در گزارش خود نتیجه‌گیری کرده است: «تحریم‌ها و محدودیت‌های یکجانبه برخی کشور‌های غربی علیه ایران به اقتصاد غرب آسیب وارد کرده است، زیرا این تصمیم موجب گردیده تا شرکت‌های غربی از بازار ایران دور شوند. این وضعیت به طور خاص بسیاری از کارآفرینان و شرکت‌های اسپانیایی را شاکی کرده است.
این درحالی است که جمهوری اسلامی ایران پس از اعمال تحریم‌ها، جایگزین‌هایی برای شرکت‌های غربی پیدا کرده و از کشور‌های دیگر کالا می‌خرد، اما بحران اقتصادی در کشور‌های اروپایی باعث شده است که شرکت‌های اروپایی از تصمیم‌های سیاسی برخی دولت‌های اروپایی تحت هدایت دیگران (eterodiretti)، ناراضی باشند.»
آگاته دمارایس، دانش‌آموخته اقتصاد و عضو ارشد اندیشکده «شورای اروپایی روابط خارجی»، نیز در تازه‌ترین کتاب خود تشریح می‌کند که چرا تحریم در بیشتر موارد اثر معکوس بر جای می‌گذارد. به گفته دمارایس، اثر استفاده بی‌رویه از تحریم مانند استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک است و موجب افت اثرگذاری آن می‌شود و مقاومت‌ها نسبت به آن را افزایش می‌دهد. در صورت عدم‌رعایت این پنج عامل، کشور‌های تحریم‌شونده با تدابیری که می‌اندیشند، علاج را قبل از وقوع حادثه می یابند و با ایجاد شبکه‌های مالی مستقل، کار خود را پیش می‌برند. دمارایس این رفتار را به واکسیناسیون تشبیه می‌کند و معتقد است روسیه و ایران تا حد زیادی دچار چنین وضعیتی هستند. به گفته او، کشور‌های تحت تحریم به سه طریق می‌توانند تحریم‌های آمریکا را دور بزنند. در وهله نخست آنها می‌توانند دلار را را کنار بگذارند که با توجه به گستردگی استفاده از آن در معاملات، اقدام دشواری است.
در وهله دوم، آنها می‌توانند ساخت یک شبکه جایگزین سوئیفت را پیگیری کنند. چین این راه‌حل را از طریق راه‌اندازی شبکه «سیپس» پیگیری کرده است و حجم معاملات آن به یک‌صدم شبکه سوئیفت می‌رسد. درنهایت رمزارز بانک‌های مرکزی آخرین ابزاری است که کشور‌های تحریم‌شده می‌توانند از آن استفاده کنند.
مسیر خنثی‌سازی کامل تحریم‌ها چیست؟
در یک‌جمع‌بندی کلی می‌توان اینطور بیان کرد که با عبور از جنگ اقتصادی یکجانبه علیه ایران حالا فرصتی فراهم شده است که می‌توان در بستر انجام اصلاحات اقتصادی و تقویت تولید ملی، به تحقق رشد اقتصادی بالا در سال‌های آینده خوشبین بود.
در واقع اگر کج‌روی‌های مزمن گذشته نظیر خام‌فروشی منابع و ثروت‌های بین‌نسلی، ولنگاری نظام بانکی و بی‌توجهی به بخش‌های مولد برطرف شود، این انتظار واقع‌بینانه وجود دارد که شرایط معیشتی مردم و اهداف ذکرشده در برنامه جدید توسعه هم محقق شود.
گذشته از اعتراف سناریونویسان تحریمی به ناتوانی در ویران‌کردن بنیه اقتصادی کشور، به طور کلی مهم‌ترین محورهای پیگیری‌شده در دولت سیزدهم برای خنثی‌سازی کامل تحریم را هم می‌توان در این محور‌ها جست‌وجو کرد که لازم است با ارزیابی و کنترل دائمی، به شکل ویژه از سوی نظام تصمیم‌گیری و اجرایی دنبال شود:
- رفع ناترازی‌های موجود در اقتصاد از جمله ناترازی در شبکه بانکی، ناترازی انرژی و ناترازی در صندوق‌های بازنشستگی
- تقویت بازارهای صادراتی جدید و استفاده از فرصت پیوستن به اتحادیه‌های منطقه‌ای و جهانی اوراسیا و بریکس
- تقویت اقتصاد دانش‌بنیان و ایجاد انگیزه برای نخبگان
- کنترل جدی بازارهای دارایی و حذف انگیزه‌های سفته‌بازانه از طریق خرید و فروش طلا و ارز
– تقویت روابط تجاری با کشور‌های همسایه، آفریقا، آمریکای جنوبی و ایجاد قرارداد‌های دائمی برای صادرات محصول غیرنفتی و دارای ارزش افزوده
- مقابله با ابرچالش کم‌آبی و احیای محیط‌زیست
- بهبود محیط کسب‌وکار با هدف افزایش مشارکت مردم و بخش خصوصی در اقتصاد
- پیگیری مبارزه با جریان‌های مافیایی و ذی‌نفوذ به قصد حذف کامل موریانه فساد از بدنه اقتصاد کشور.
جغرافیای اقتصادی ایران تحریم‌ناپذیر است
یک کارشناس اقتصادی در مورد تحریم‌ناپذیر بودن اقتصاد ایران گفت: «اقتصاد ایران در دوران تحریم دچار افول و کاهش چشمگیر رشد اقتصادی شد، اما هیچگاه سقوط نکرد؛ دلیل این مسئله تنوع بالای محصولات تولیدی در داخل کشور است که حتی نسبت به کشور‌های همسایه و کشور‌های حوزه خلیج‌فارس دارای تفاوت‌های بسیاری هستیم، چراکه این کشور‌ها تنها به نفت متکی هستند، اما ایران با کشاورزی، معادن، صنعت پتروشیمی و دیگر صنایع توانسته روی پای خود بایستد و علاوه بر تامین نیاز‌های داخلی، توسعه صادرات و کشف مقاصد جدید صادراتی را دنبال کند.»
علی حیات‌نیا بیان کرد: «شرایط اقلیمی و جغرافیای اقتصادی ایران باعث شده تحریم‌ها و جنگ اقتصادی آمریکا و اروپا به نتیجه نرسد، برای مثال ایران در برخی محصولات کشاورزی جزو برترین کشور‌های جهان است یا در حوزه محصولات معدنی پیشرو هستیم، بنابراین با چنین ویژگی‌هایی نمی‌توان تصور کرد اقتصاد ایران زمینگیر شود.» این کارشناس اقتصادی افزود: «البته باید به این نکته توجه کرد که برای به حداقل رساندن اثر تحریم‌ها، باید زنجیره ارزش محصولات را تکمیل و نفت را از بودجه کشور تا حد ممکن حذف کرد، همچنین اصلاحات ساختاری را در نظام اقتصادی و صنایع کشور انجام داد.» حیات‌نیا تاکید کرد: «با انجام اصلاحات عمیق اقتصادی و رفع نقاط آسیب‌پذیر می‌توان به این موضوع خوشبین بود که دیگر با اعمال تحریم دچار نوسانات در سطح بازار و کلیت اقتصاد نباشیم.»
منبع: شهروند
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردی
به بهانه تقابل بایرن مونیخ و رئال مادرید؛ گل های کریستیانو رونالدو در آلیانز آرنا / فیلم